Türkiye’deki Tedarikçiler ve Ortaklar

Boeing, teknoloji işbirliği yoluyla bilgi paylaşımı ve doğru çözümler sağlayarak ticari ve askeri programlar yoluyla Türk havacılık sanayii ile işbirliği içindedir. Boeing, Türkiye’de ve Türkiye’nin dışındaki Boeing programlarında, içinde Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş. (TUSAŞ) ve özel sektörden giderek artan sayıda tedarikçinin bulunduğu geniş bir ortaklar ağı ile çalışmaktadır. TUSAŞ, Boeing’in başarısına şirketin stratejik hedeflerini teşvik eden ve büyüten uzun vadeli ilişkileri destekleyerek ve riskleri paylaşarak yaptığı katkılar nedeniyle, Nisan 2018’de İttifak kategorisinde “Yılın Tedarikçisi” ödülüne layık görüldü.

Aralarında Selex ES, TUSAŞ, THY, Havelsan, Ayesaș ve Aselsan’ın bulunduğu Türk savunma şirketleri Barış Kartalı programına katkıda bulundu. Türk sanayisinin dahil olduğu diğer savunma programları NATO AWACS orta dönem güncellemesi ve Barış Gözü isimli Güney Kore’ye ait 737 AEW&C programlarıdır. Ayrıca Fokker Elmo, İzmir tesislerinde çeşitli platformlar için kablo donanımı üretmektedir.

TUSAŞ ve Kale Aero, ticari havacılık programlarında Boeing’in başlıca yapısal parça tedarikçileri arasında olup 1997 yılından bu yana Boeing’in tüm ticari uçak programlarında yer almaktadırlar. Ayrıca, TCI Kabin İçi Sistemleri A.Ş ve TSI Uçak Koltuk Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş., Boeing’in başlıca kabin içi ürün tedarikçileridir ve Boeing, Türkiye dışındaki pazarlara ulaşmak için bu iki şirketle ortaklık yapmaktadır. Ek olarak, PWF, Türkiye 787 programı için parça üretmektedir ve THY Teknik A.Ş. birçok Boeing ticari uçak modeli için teknik ve bakım hizmeti vermektedir.

Boeing, serbest ticaret bölgelerinde yeni tesislerin kurulmasını da desteklemiştir: PFW (ESBAŞ), Fokker Elmo (ESBAŞ) and Kale (DESBAŞ). PFW, Fokker Elmo, Alenia ve Spirit Aerosystems’in aralarında bulunduğu Boeing’in uluslararası ölçekte kilit tedarikçileri Türkiye’de yatırım yapmakta ve iş imkânı sağlamaktadır.

Boeing, ülkedeki tedarikçi temelini genişletmek amacıyla SAHA İstanbul Savunma Havacılık ve Uzay Kümelenmesi Derneği ile işbirliği içinde 2016 yılında ilk Tedarikçi Zirvesini düzenlemiştir.

Tedarikçi Zirvesi’nin ardından Boeing, Milli Havacılık Planı’nın ana işbirliği alanlarından biri olarak, 2017 yılında ilk Havacılık Sanayii Geliştirme Programı’nı başlatmıştır. Program, Türk sanayiinin küresel tedarik zincirinden aldığı payı artırmayı amaçlamaktadır. Sadece mevcut Boeing tedarikçileri değil, aynı zamanda havacılık şirketi olmak isteyen sanayi şirketleri ve küresel tedarik zincirinin parçası olmak isteyen küçük ve orta ölçekli havacılık şirketleri bu programdan istifade edebilmektedir. Boeing, Havacılık Sanayii Geliştirme Programı kapsamında, artan rekabet edebilirlik oranıyla küresel havacılık değer zincirine entegrasyonlarını desteklemek için bugüne kadar 100’den fazla Türk havacılık ve savunma şirketine üç tedarikçi eğitim programı gerçekleştirmiştir.

Boeing, Türkiye’de havacılık ve uzay alanında inovasyonu teşvik etmek için birçok üniversite ile ortaklıklar kurmaktadır. Üniversite programları; araştırma, eğitim ve ileri düzeyde beceri kazandırma eğitimini kapsamaktadır.

  • Araştırma: Boeing ve İstanbul Teknik Üniversitesi (İTU), aralarında veri analizi, havayolu verimliliği, termo-plastikler, katmanlı imalat, kabin hava filtreleme teknolojilerinin bulunduğu birçok alanda ortak Ar-Ge projeleri üzerinde işbirliği yapmaktadır.
  • Eğitim ve ileri düzeyde beceri kazandırma eğitimi:
    • Boeing, Türkiye’de havacılık ve uzay alanında dünya standartlarında bir yetenek akışını sürdürmek amacıyla İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi öğrencilerine burs sağlamaktadır.
    • Boeing, havacılık ve uzay mühendisliği müfredatını dünya standartlarına taşımak amacıyla İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi’ne hibe sağlamaktadır.   
    • Boeing ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), gelişmiş öğrenci projeleri ve yarışmaları yoluyla Dikey İniş Kalkış (VTOL) Teknolojisinde üniversite düzeyinde imkân ve kabiliyetleri geliştirme konusunda işbirliği yapmaktadır.     
    • Boeing, Airpreneurs Programı aracılığıyla üniversite öğrencileri arasında girişimci potansiyelini ortaya çıkarmak amacıyla Girişimcilik Vakfı ile birlikte çalışmaktadır.
    • Boeing, hevesli Türk üniversite öğrencileri için Seattle ve Washington tesislerinde staj imkânı sunmaktadır.
  • Boeing, TUSAŞ ve İTÜ, 2019’da “Havacılık Yapıları ve Malzemeleri” Yüksek Lisans Programı başlattı. Program, havacılık uygulamalarında tasarım ve üretim için gerekli bilgi ve uygulama becerilerini içermeyi hedeflemektedir. Öğrenciler, yeni nesil hava araçları için yeni malzemeler geliştirme ve yapılar tasarlama konularında özel beceriler geliştirmeleri amacıyla geniş bir yelpazede ders almaktadır.
  • İTÜ ve Boeing arasındaki eğitim ve işbirliği programı, 2018’de Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) tarafından Uluslararası İşbirliği kategorisinde Üstün Başarı Ödülü’ne layık görülmüştür.